Weet jij echt hoe het zit met partneralimentatie? Of wil je er liever niets mee te maken hebben omdat het zo lastig is? En zo confronterend? Of ouderwets? Of omdat je er nare verhalen over hebt gehoord van anderen?
LASTIG ONDERWERP
Het is ook een lastig en ingewikkeld onderwerp. Wat moet je met partneralimentatie? Als jij degene bent die meer verdient dan de ander, zie je er waarschijnlijk tegenop om jarenlang een bedrag aan de ander te gaan betalen. Je hebt misschien ook van mensen in je omgeving gehoord dat dit vaak hele hoge bedragen zijn. Als jij degene bent die minder inkomen heeft, vraag je je misschien af hoeveel je zou kunnen krijgen en hoelang, maar je wilt ook liever niet meer afhankelijk zijn. Kortom: jullie hebben er tegengestelde belangen bij. Dat maakt het lastig.
Hoe maak je een goede keuze? Mijn visie is dat je eerst de goede informatie nodig hebt, en daarna kijkt wat de mogelijkheden zijn. Er is namelijk niet één oplossing, er zijn veel variaties mogelijk.
Wat je daarna kiest, in overleg met je partner, blijft je eigen keuze. Maar je kunt pas een goede keuze maken als je wel de basis aan informatie eerst kent.
Dus die geef ik je hier.
ACHTERGROND
Echtgenoten en geregistreerde partners hebben een onderhoudsplicht ten opzichte van elkaar. Het geldt niet voor mensen die hebben samengewoond, dus zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Het betekent dat na een scheiding degene die het meest verdient een bedrag aan de minder-verdienende moet betalen, als die te weinig inkomen heeft om van te leven.
Dit komt oa voort uit het feit dat je tijdens het huwelijk elkaar financieel moet ondersteunen. Als één van de beide partners niet of weinig heeft gewerkt tijdens het huwelijk, moet die na een scheiding veel inleveren. Dat kan zijn omdat diegene meer voor kinderen zorgde, en daarom minder werkte, maar het geldt ook als er geen kinderen zijn. Om dat verschil dan op te vangen is de partneralimentatie ingesteld. Degene met het hoogste inkomen moet dan een maandelijkse bijdrage betalen aan de ander. Dat heet partneralimentatie.
PRINCIPIËLE KANT
Je bent niet verplicht om partneralimentatie aan elkaar te betalen. Je kunt er beide voor kiezen om ervan af te zien. Daar moet je het dan wel allebei over eens zijn. Mensen kiezen daar vaak voor als ze ongeveer hetzelfde inkomen hebben. Maar ook als de inkomens verschillen, mag je ervan afzien. Dit doen mensen wel als ze niet meer afhankelijk van elkaar willen zijn. Ze kiezen er dan allebei voor om te leven van hun eigen inkomen en eventueel vermogen (spaargeld). Als je veel spaargeld hebt, kun je dat immers ook gebruiken om je inkomen aan te vullen. Het voordeel is dat je dan helemaal los van elkaar bent. Het nadeel is dat als je bijvoorbeeld arbeidsongeschikt raakt, en je daardoor minder eigen inkomen hebt, de gevolgen ook voor jouzelf zijn.
Als er wel partneralimentatie wordt betaald, ben je nog aan elkaar verbonden. Je houdt elkaar dan ook wat in de gaten, bijvoorbeeld:
Voor de betaler: Heeft de ander een andere baan? Of gaat de ander meer werken? Dan hoef ik misschien niet meer te betalen, of het bedrag kan omlaag.
Woont de ander nu wel of niet samen met de nieuwe partner? Zo ja, dan kan de alimentatie stoppen.
Voor de ontvanger: Ik ben wat meer uren gaan werken, en nu moet ik dat gaan melden aan mijn ex-partner. Zou het invloed hebben op de partneralimentatie die ik krijg?
We bespreken tijdens de mediationgesprekken hoe jullie inkomens-situatie is en hoe jullie visie is op partneralimentatie.
RICHTLIJNEN VOOR DE HOOGTE
Je mag de hoogte van de partneralimentatie zelf bepalen, maar dat is heel moeilijk. Hoe bereken je dat? Wat is redelijk? Voor de betaler is het snel te veel, en voor de ontvanger te weinig.
In mijn praktijk maak ik meestal een berekening volgens de rekenmethode die rechtbanken ook toepassen. Die richtlijnen gelden voor mensen die via de rechtbank partneralimentatie eisen van de ander, en dan maakt de rechtbank een berekening volgens de zogenaamde Trema-normen. Na zo’n berekening heb je een richtlijn over de hoogte van het bedrag.
HOE WORDT HET BEREKEND?
Bij de berekening spelen de volgende factoren mee:
- inkomen van beide partners
- woonlasten, namelijk huur of bij een koopwoning rente en aflossing
- premie zorgverzekering
- eventuele aflossing van schulden die zijn ontstaan tijdens het huwelijk
- kosten van de kinderen
Waar geen rekening mee wordt gehouden zijn: gas/energie/water, kosten auto, verzekeringen ( behalve de zorgverzekering), abonnementen etc.
Ook is niet van belang hoeveel vermogen je hebt. Dat gaat om spaargeld, overwaarde in de woning, aandelen, tweede huis, onderneming. Dat geldt zowel voor de betaler als voor de ontvanger.
Eerst wordt berekend aan de hand van de beide inkomens wat de behoefte is van de ontvanger aan partneralimentatie. Daarna wordt gekeken hoeveel draagkracht de betaler heeft. De kinderen gaan altijd voor, dus het eerste stuk van de draagkracht gaat naar de kinderen. Daarna komt de ex-partner. Zo komt er dan een concreet bedrag aan partneralimentatie uit de berekening.
WEL WERK ZOEKEN
Het is niet zo dat de ontvanger achterover kan leunen, en denken: ‘’Mooi, ik ontvang partneralimentatie, en nu kan ik wel minder gaan werken, of ik stop helemaal met werken’’. Als je partneralimentatie ontvangt, moet je wel je best doen om werk, of meer werk te vinden, of beter betaald werk. Hoeveel je kunt verdienen, hangt natuurlijk wel af van je werkervaring en opleiding. Dus je moet echt solliciteren, of een opleiding doen, en dat kunnen aantonen. Doe je dat niet, dan kan de betaler een procedure bij de rechtbank starten om stopzetting of verlaging van de alimentatie te vragen.
HOE LANG?
Hoe lang geldt de partneralimentatie maximaal? Hier zijn wettelijke regels voor. Voor 1 januari 2020 was de maximumduur 12 jaar, maar dat is sinds 1 januari 2020 veranderd.
De basisregel is nu dat de duur maximaal 5 jaar is. Er zijn wel een paar uitzonderingen:
- Als jullie huwelijk korter dan 10 jaar heeft geduurd, is de duur van de partneralimentatie de helft van het huwelijk. Dus als je 8 jaar getrouwd was, is de duur van de partneralimentatie 4 jaar.
- Als jullie samen kinderen hebben, stopt de partneralimentatie pas als het jongste kind 12 jaar is geworden.
- Als jullie huwelijk minimaal 15 jaar duurde, en de ontvanger binnen 10 jaar AOW krijgt. Dan duurt de partneralimentatie totdat de ontvanger AOW krijgt.
- Als jullie huwelijk minimaal 15 jaar duurde, en de ontvanger geboren is voor 1 januari 1970, en het meer dan 10 jaar duurt voordat de ontvanger AOW krijgt. Dan is de alimentatieduur 10 jaar.
Als er meerdere uitzonderingen zijn, geldt degene met de langste alimentatietermijn.
Ook bij de duur geldt: je mag samen iets anders afspreken dan de wettelijke termijn.
WANNEER STOPT DE PARTNERALIMENTATIE?
Die stopt bij het einde van de wettelijke termijn, of van het einde van de termijn die jullie samen hebben afgesproken.
Als de betaler overlijdt. Als de ontvanger bang is daardoor in de financiële problemen te komen, kun je daar een overlijdensrisicoverzekering voor afsluiten.
Als de ontvanger gaat samenwonen met nieuwe partner. Samenwonen is voldoende, het is niet nodig dat ze gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap sluiten, of een samenlevingsovereenkomst bij de notaris sluiten.
WANNEER KAN DE PARTNERALIMENTATIE WORDEN AANGEPAST?
Het is wettelijk niet zo dat als er één keer partneralimentatie is vastgelegd, die voor de hele duur zo blijft. Het is namelijk mogelijk dat bij een wijziging van omstandigheden, de partneralimentatie wordt aangepast. Het bedrag kan hoger of lager worden, of de duur kan verkort worden.
Voorbeelden van deze wijzigingen van omstandigheden zijn:
- De betaler gaat meer of minder verdienen
- De ontvanger gaat meer of minder verdienen
- De betaler of ontvanger gaat met pensioen
- De betaler of de ontvanger raakt langdurig arbeidsongeschikt
- De betaler of ontvanger raakt onvrijwillig werkloos
- De ontvanger gaat samenwonen. Dan is nog van belang dat als de samenwoning daarna eindigt, het recht op partneralimentatie volgens de wet niet herleeft.
- De betaler gaat samenwonen met een nieuwe partner. Het maakt dan niet uit welk inkomen of vermogen de nieuwe partner heeft, maar deze wordt wel geacht de helft van de woonlasten te betalen. Dan heeft de betaler dus meer draagkracht.
- De kinderen kosten minder, bijvoorbeeld omdat ze gaan werken, en geen bijdrage van hun ouders meer nodig hebben.
Dat zijn dus best veel verschillende situaties. Als zich zo’n situatie voordoet, kan degene die er belang bij heeft aan de bel trekken bij de ander. Dus als je zelf partneralimentatie betaalt en je raakt werkloos, is het in jouw belang om verlaging te vragen aan de ander, en dat moet jij dan doen. Dat moet je dan ook zo snel mogelijk doen, want met terugwerkende kracht is het meestal niet mogelijk.
EIGEN AFSPRAKEN MAKEN IN DE MEDIATION
Hierboven ging het om de wettelijke regeling. In de mediation kunnen jullie samen afspraken maken over de hoogte van de partneralimentatie. Je kunt daarnaast ook eventueel afspraken maken over de duur, de maximale duur, en eventueel over wat er met de alimentatie moet gebeuren bij samenwonen, bijvoorbeeld een periode van proef-samenwoning. Of je kunt afspraken dat je geen partneralimentatie aan elkaar zult gaan betalen.
Tijdens de mediation kun je in overleg samen de goede variatie kiezen en vormgeven waar jullie allebei tevreden over zijn.